Cmentarz wojenny nr 143 w Ostruszy - cmentarz z I wojny światowej, znajdujący się we wsi Ostrusza w powiecie tarnowskim, w gminie Ciężkowice. Jeden z ponad 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. W IV okręgu Łużna cmentarzy tych jest 27. [źródło: Wikipedia, 3475055]
typ cmentarza | wojenny |
stan cmentarza | nieczynny |
[źródło: Wikipedia, 3475055] |
Opis cmentarza
Cmentarz znajduje się na przy drodze z Ciężkowic przez Ostruszę do Turzy. Jest to średniej wielkości cmentarz, zbudowany na planie prostokąta na stoku opadającym na południowa stronę. Z trzech stron otoczony jest solidnym kamiennym murem nakrytym betonowym daszkiem. Od strony drogi ogrodzenie tworzą murowane z kamienia słupki, pomiędzy którymi zawieszono drewniane segmenty ogrodzeniowe typu balustrada. Wejście od szosy po schodkach i przez dwuskrzydłowe wrota wykonane z grubych drewnianych belek. Stanowią one zamknięcie murowanej z kamieni bramy z łukiem między słupkami. Na wprost bramy, na środku cmentarza znajduje się drewniany krzyż osadzony na murowanym z kamieni cokole. Mogiły żołnierzy umieszczone w sześciu rzędach równoległych do dłuższego boku cmentarza. Na mogiłach stele dwóch rodzajów[:]
* na mogiłach żołnierzy armii austro-węgierskiej i niemieckiej są to betonowe stele z płytką wnęką, w której zamontowano żeliwne tablice inskrypcyjne z nazwiskami żołnierzy i wytłoczonym elementem ozdobnym,
* na mogiłach żołnierzy rosyjskich są to osadzone na betonowym cokole krzyże. Są dwóch rodzajów: z pojedynczymi krzyżami, lub triady z trzema krzyżami.
Rudolf Broch i Hans Hauptmann, autorzy monumentalnej monografii o zachodniogalicyjskich cmentarzach I wojny światowej tak opisują ten cmentarz: ''.. korzystne umiejscowienie przydrożnego cmentarza na znacznej skarpie, wzmacnia jego wymowę, a myślącemu artyście podsuwa gotowe rozwiązanie zadania. Jest tak, jak gdyby sama ziemia wyniosła to miejsce pamięci zasłużonych bohaterów ponad przeciętność codzienności, aby nań kierować wszystkie spojrzenia i na każdym przechodniu wymuszać świadomość jego obowiązku wdzięczności i czci wobec tych, którzy ocalili ojczyznę''. [źródło: Wikipedia, 3475055]
Polegli
Na cmentarzu w 14 grobach zbiorowych i 92 pojedynczych pochowanych jest łącznie 331 żołnierzy, w tym[:]
* 226 żołnierzy armii rosyjskiej
* 96 żołnierzy armii niemieckiej
* 9 żołnierzy armii austro-węgierskiej
Wszyscy ci żołnierze zginęli 2 maja 1915 r. w czasie wielkiej ofensywy sprzymierzonych wojsk austro-węgierskich i niemieckich, zwanej bitwą pod Gorlicami. Wśród pochowanych jest 11 podoficerów, 3 chorążych, 2 oficerów. Wśród poległych są także żołnierze polskiej narodowości. W tym miejscu walka toczyła się bezpośrednio wzdłuż linii potoku Ostruszanka. Żołnierze rosyjscy dwukrotnie odparli atak, nim ostatecznie zostali pokonani[. [źródło: Wikipedia, 3475055]]
Losy cmentarza
Po II wojnie ranga cmentarzy w świadomości społeczeństwa i ówczesnych władz zmalała, nie dbano o nie i ulegały w naturalny sposób niszczeniu przez czynniki pogody i roślinność. Dopiero od lat 90. zaczęto bardziej dbać o cmentarze z I wojny światowej[. Cmentarz nr 143 został w 2005 r. poddany generalnemu remontowi, w czasie którego m.in. uzupełniono brakujące tablice żeliwne na stelach][. Zadbano przy tym o zachowanie wyglądu cmentarza zgodnego z dokumentalnymi planami][. [źródło: Wikipedia, 3475055]]