Maurycy Gottlieb

Życiorys

Był synem właściciela rafinerii Izaaka, miał liczne rodzeństwo; młodszy brat Leopold, urodzony już po śmierci Maurycego, także został malarzem. Maurycy Gottlieb kształcił się w szkole bazylianów w Drohobyczu, następnie w gimnazjum we Lwowie; został usunięty ze szkoły za narysowanie karykatury jednego z nauczycieli, ale kontynuował naukę prywatnie i zdał egzaminy w niższej szkole realnej w Stryju. W 1872 r. podjął studia w Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu. Niezależnie od studiów malarskich interesował się historią i językiem polskim; fascynacje te pogłębiła prezentacja obrazu Matejki ''Rejtan'' w Wiedniu. W 1875 r. Gottlieb zwrócił się do Matejki z prośbą o przyjęcie do krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych i rozpoczął studia pod jego kierunkiem; zajął się w tym okresie głównie malarstwem historycznym, ale wkrótce - po zajściu z kolegami na tle antysemickim - opuścił Kraków i powrócił do Wiednia. W połowie października 1875 r. przeniósł się do Monachium, gdzie terminował u Karla Pilotyego (25 X 1875 r. zgłosił się do Akademii Sztuk Pięknych - Techn. Malklasse), w 1877 r. udał się ponownie do Wiednia, a rok później, korzystając z protekcji rabina wiedeńskiego Kurandy (którego portret namalował) i specjalnego stypendium, odbył podróż do Włoch. W Rzymie spotkał się m.in. ponownie z Matejką (którego cenił niezmiennie wysoko) oraz z Siemiradzkim. Na początku roku 1879 zamieszkał w Krakowie, gdzie zmarł pół roku później w wyniku powikłań po operacji gardła.

W okresie studiów krakowskich tworzył obrazy o tematyce historycznej, m.in. ''Przysięga Kościuszki w Krakowie'', ''Kawalerowie inflanccy proszący o opiekę Zygmunta Augusta przeciw cesarzowi Ferdynandowi'', ''Albrecht brandenburski odbierający inwestyturę od króla Zygmunta Starego'', ''Scena z życia Dymitra Samozwańca'', także autoportret w stroju szlachcica polskiego. W późniejszym czasie malował głównie prace związane z kulturą i tradycją żydowską; wysoko ceniono obraz ''Shylock i Jessyka'' (1877), wystawiany w Szkole Przemysłowej we Lwowie, następnie w Warszawie, a także ''Żydzi modlący się''. Ponadto Gottlieb tworzył liczne typy portretowe (autoportret ''Ahasverus'', Żyd w stroju arabskim, głowa starej kobiety w czepcu, pijak i inne), a na zamówienie wiedeńskiego wydawcy ilustrował życie Natana Mędrca i Uriela Acosty oraz księgę Ruth.

W ostatnim okresie życia Gottlieb pracował głównie nad obrazami, będącymi realizacją jego nowej misji - pojednania polsko-żydowskiego poprzez malarstwo. Były to zarówno dzieła religijne (''Chrystus nauczający w Kafarnaum'', ''Chrystus w świątyni''), jak i historyczno-literackie (''Kazimierz Wielki nadający prawa Żydom'', ''Jankiel cymbalista i Zosia'').

Prace Gottlieba były kilkakrotnie prezentowane w okresie międzywojennym. W 1892 r. Komitet Uczczenia Pamięci Gottlieba wystawił mu pomnik nagrobny (obelisk). Malarz był często nazywany najwybitniejszym uczniem Matejki; w swoich obrazach dawał wyraz nie tylko wpływom artystycznym, ale i swoim emocjom.

Pochowany został na Nowym cmentarzu żydowskim w Krakowie. [źródło: Wikipedia, Maurycy_Gottlieb]