Wybierz język

polski

Zamknij

cmentarz: Powązki, Warszawa
fotografia: Jacek Michiej
Mordechaj Gebirtig
Mordechaj Gebirtig, {{W języku|yi| }}, właśc. Mordechaj Markus Bertig (ur. 4 maja 1877 w Krakowie, zm. 4 czerwca 1942 w getcie krakowskim) - ludowy poeta i pieśniarz żydowski, aktor, z zawodu stolarz. Syn Szyfry i Izaaka Bertigów.

Przez całe życie mieszkał na krakowskim Kazimierzu. Odebrał tradycyjne żydowskie wykształcenie w chederze, terminując później u stolarza. Na jego twórczość miał w tym czasie wpływ m.in. Juliusz Hoffman, muzykolog, który zapisywał jego utwory w postaci nut. W pierwszej dekadzie XX w. próbował swoich sił także jako aktor. W czasie I wojny światowej nie walczył na froncie z uwagi na chorobę serca, pracował za to jako sanitariusz w szpitalu wojskowym w Krakowie. W dwudziestoleciu międzywojennym związany był jako twórca głównie ze scenami kabaretowymi oraz kołem literackim Bundu.

W czasie okupacji hitlerowskiej, gdy Żydzi musieli w 1940 r. opuścić Kazimierz, zamieszkał w Łagiewnikach, a potem w getcie krakowskim przy ul. Janowa Wola. Napisał ponad sto pieśni i wierszy. W jednym ze swych wierszy żegnał się z Krakowem przed wywózką do getta:

: ''Krakowie, bądź mi pozdrowiony''
: ''- przed domem czeka zaprzężony wóz,''
: ''jak psa mnie gnają stąd,''
: ''ostatni raz widzę może''
: ''miejsce tak bliskie i znajome,''
: ''na grobie matki wypłakałem serce,''
: ''ostatnią łzą zwilżyłem kamień ojca,''
: ''święta ta ziemia''
::(parafraza Anny Kamieńskiej)

4 czerwca 1942 został, wraz z żoną i dwiema córkami, rozstrzelany przez Niemców na rogu ulic Dąbrówki i Janowa Wola podczas prowadzonej przez nich akcji wysiedleńczej z getta. W grupie zamordowanych tam osób był także malarz Abraham Neumann. Na domu przy ul. Berka Joselewicza 5, gdzie niegdyś mieszkał, umieszczono w 1992 r. tablicę pamiątkową z napisem: Bądź zdrów, mój Krakowie. Mordechaj Gebirtig (1877-1942) - stolarz, poeta, pieśniarz. Tablicę pamiątkową umieszczono także na budynku, gdzie został zamordowany.

Postać Gebirtiga spopularyzowali w Polsce: Gołda Tencer, która w 1991 r. wystawiła na deskach Państwowego Teatru Żydowskiego w Warszawie przedstawienie ''Der trubadur fun Galicje'' (Trubadur z Galicji); Przemysław Gintrowski, komponując i wykonując (z Joanną Trzepiecińską) monumentalny utwór Stół Mardechaja Gebirtiga.}} do słów Anny Kamieńskiej; a także żydowski pieśniarz, André Ochodlo, mający w swoim repertuarze wiele pieśni Gebirtiga i jego wierszy w tłumaczeniu Agnieszki Osieckiej z muzyką autorstwa czołowych polskich kompozytorów.

Teksty Gebirtiga śpiewa Bente Kahan, m.in ''Kinder-jorn'' (album ''Farewell Cracow''). [źródło: Wikipedia, Mordechaj_Gebirtig]
Uwagi
{{Uwagi}} [źródło: Wikipedia, Mordechaj_Gebirtig]
Linki zewnętrzne
{{Siostrzane projekty
|cytaty=Mordechaj Gebirtig
}}
*
* [http://www.krakow.pl/odwiedz_krakow/1605,artykul,zydowski_kazimierz.html Dom Gebirtiga na Kazimierzu]
* [http://ulrich-greve.eu/free Lyrics and scores of songs by Mordechai Gebirtig]

{{Kontrola autorytatywna}}

{{SORTUJ:Gebirtig, Mordechaj}}
Kategoria:Mieszkańcy getta krakowskiego
Kategoria:Polscy poeci
Kategoria:Pisarze jidysz
Kategoria:Polscy Żydzi - ofiary Holocaustu
Kategoria:Urodzeni w 1877
Kategoria:Zmarli w 1942
Kategoria:Żydowscy poeci
Kategoria:Politycy Bundu [źródło: Wikipedia, Mordechaj_Gebirtig]
Operatorem serwisu jest
Erkwadrat sp. z o.o.
ul. Letnia 16
05-510 Chyliczki
123-139-4399
+48 (22) 350 75 61
kontakt@pamietam.pl
facebook/pamietam
Rozliczenia transakcji
kartą płatniczą i e-przelewem
przeprowadzane są za pośrednictwem
dotpay.pl