Cmentarz ¶w. Jerzego w Toruniu - cmentarz rzymskokatolicki oraz protestancki wyznania ewangelicko-unijnego, ewangelicko-augsburskiego, ewangelicko-reformowanego w Toruniu. [¼ród³o: Wikipedia, 121169]
| wyznanie | wielowyznaniowy |
| typ cmentarza | parafialny |
| stan cmentarza | oficjalnie nieczynny |
| [¼ród³o: Wikipedia, 121169] |
Lokalizacja
Cmentarz znajduje siê w po³udniowej czê¶ci dzielnicy Che³miñskie Przedmie¶cie, tu¿ przy Zespole Staromiejskim - od zachodu ograniczony budynkami mieszkalnymi (ulica Morcinka), od po³udnia ulic± Ga³czyñskiego, za¶ od wschodu ulic± Sportowa oraz terenami Targowiska Miejskiego. G³ówne wej¶cie do cmentarza znajduje siê przy ulicy Ga³czyñskiego. [¼ród³o: Wikipedia, 121169]
Historia
Cmentarz jest najstarsz± zachowan± nekropoli± Torunia. Zosta³ za³o¿ony w lutym 1811 roku (pierwsze pochówki od czerwca tego¿ roku). Historia cmentarza siêga XIV w., kiedy to w pobli¿u podmiejskiego ko¶cio³a ¶w. Jerzego oraz leprozorium wyznaczono miejsce pochówków.
Stary cmentarz ¶w. Jerzego zlikwidowano w 1813 roku tworz±c nieopodal nowe miejsce grzebalne, kilkakrotnie powiêkszane (m.in.: w 1826, 1854, 1856, 1890), obecnie zajmuje ok. 8 ha, podzielony jest na 28 kwater. Obecnie poszczególne czê¶ci s± administrowane przez nastêpuj±ce parafie: ewangelicko-augsbursk± ¶w. Szczepana, katedraln± ¦wiêtych Janów i parafiê Wniebowziêcia NMP. Korzystaj± z niego równie¿ prawos³awni i osoby innych wyznañ.
Mimo znacznego wieku cmentarza zachowa³o siê tu raczej ma³o przyk³adów dawnej rze¼by nagrobnej, najstarszy - jednocze¶nie najciekawszy jest nagrobek o formach neoklasycystycznych wystawiony w 1826 roku zmar³emu 9 lat wcze¶niej Johannowi Ephraimowi Wesselowi. Równie¿ z pierwszej po³owy XIX w. pochodz± jeszcze dwa nagrobki: Amalii Hirsch z 1844 roku i kapitana ¯ernickiego z 1839 roku. Stosunkowo nieliczne s± nagrobki z koñca XIX w., zdecydowana wiêkszo¶æ pochodzi z XX stulecia. Nie brak w¶ród nich pomników o ciekawej formie. Niektóre z nich wymagaj± pilnej renowacji, jak np. modernistyczny nagrobek rodziny przemys³owców Raapke.
Urodê najdawniejszych czê¶ci nekropolii podkre¶la bujna stara zieleñ oraz ozdobne metalowe ogrodzenia grobów.
Na wzór najcenniejszych polskich nekropolii, tak¿e na cmentarzu ¶w. Jerzego - przy okazji uroczysto¶ci zwi±zanych ze ¶wiêtem Wszystkich ¦wiêtych - prowadzona jest coroczna kwesta przeznaczona na renowacjê najcenniejszych pomników nagrobnych.
Drewniana kaplica cmentarna z 1885 roku obecnie s³u¿y jako ko¶ció³ parafii polskokatolickiej. Dom grabarza zosta³ zbudowany w 1913 roku.
Wzd³u¿ ul. Morcinka ustawiono w formie lapidarium szereg - przewa¿nie uszkodzonych - nagrobków ze zlikwidowanego w latach 90. cmentarza staroluterskiego po³o¿onego przy ul. Matejki (obecnie teren Osiedla M³odych). [¼ród³o: Wikipedia, 121169]
Kolumbaria
W Toruniu oprócz tradycyjnych grobów na dwóch cmentarzach (Centralny Cmentarz Komunalny i ¶w. Jerzego) za³o¿ono kolumbaria, w których sk³ada siê urny z prochami zmar³ych.
Od czasu wybudowania w mie¶cie spopielarni zw³ok (2013 rok) ta forma pochówku staje siê coraz bardziej popularna. [¼ród³o: Wikipedia, 121169]
