Cmentarz katolicki w ¯elechowie to miejsce pochówku wiernych z tutejszej parafii. Znajduje siê tam wiele zabytkowych nagrobków. Pochowani s± m.in. Ignacy Wyssogota Zakrzewski, pierwszy prezydent Warszawy i Ludwik Pud³o, przedwojenny burmistrz ¯elechowa. [¼ród³o: Wikipedia, 918700]
Historia cmentarza
Powstanie cmentarza w 1800 roku zosta³o wymuszone przez w³adze austriackie. Decyzja zwi±zana by³a z problemami higienicznymi przy prowadzeniu pochówków w centrum miasta (na ty³ach ko¶cio³a parafialnego). Cmentarz umiejscowiono na wzniesieniu pomiêdzy obecnymi ulicami D³ug± i Wilczysk± przy ówczesnym trakcie Warszawskim. Jako jeden z pierwszych parafian, w 1802 roku, pochowany tu zosta³ dziedzic ¿elechowski Ignacy Wyssogota Zakrzewski. Zad³u¿onych Zakrzewskich nie by³o staæ na kaplicê. Obecnie miejsce pochówku Zakrzewskiego jest ogrodzone i upamiêtnione tablicami. Na cmentarzu istnia³o oddzielne miejsce dla pochówku nieochrzczonych dzieci, a pó¼niej tak¿e prawos³awnych wojskowych, tzw. ''k³adobizna''.
W 1834 roku cmentarz otoczono parkanem wykonanym z polnych kamieni. Z lat 40. i 50. XIX wieku pochodz± najstarsze zachowane nagrobki: Katarzyny z Bielasów Moreszowej (zm. 1845), rodzeñstwa Nowackich (zm. 1850, 1859). W 1852 roku, ówczesny dziedzic ¯elechowa, Jan Ordêga wybudowa³ na osi g³ównej alei cmentarza kaplicê pw. ¶w. Krzy¿a. Pochowana zosta³a tam jego ¿ona Karolina, mimo i¿ by³a ona luterank±. Zmar³a ona w 1851 roku. W³adze ko¶cielne wymusi³y jednak na Ordêdze przeniesienie cia³a ¿ony. Pó¼niej, tak¿e inni cz³onkowie rodziny zostali pochowani w tym miejscu. Kaplica jest budynkiem klasycystyczny, na planie prostok±ta. Front zwieñczony jest trójk±tnym szczytem z tympanonem wype³nionym dekoracj± z herbem Ordêgów - £odzi±. Znajduj± siê tam epitafia Karoliny z Danglów Ordê¿yny i Tereni Ordêga (zm. 1859). Ordêgowie, a¿ do czasów kryzysu gospodarczego w 1932 roku, op³acali specjaln± subwencjê dla parafii na rzecz utrzymania kaplicy.
W 1854 roku na cmentarzu pochowano du¿± liczbê ¿o³nierzy zmar³ych z powodu epidemii tyfusu. W latach 70. XIX wieku powiêkszono cmentarzu. W 1882 otoczono go murem w ceg³y. W 1896 roku ponownie pojawi³y siê problemy z pochowaniem protestanta - tym razem kalwina Artura Piaskowskiego, w³a¶ciciela dóbr zadybskich, który z racji swoich przekonañ nie op³aca³ sk³adek na rzecz parafii. W latach 90. XX wieku ponownie powiêkszono cmentarz. [¼ród³o: Wikipedia, 918700]
